43. Partick White: Αυστραλία

Ψεγάδια στον καθρέφτη

Καθώς δε μπορούσα να συμβιβαστώ με τους κατοίκους, ούτε τότε, ούτε όταν επέστρεψα πάλι στην Αυστραλία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έβρισκα παρηγοριά στο τοπίο. Η ιδανική Αυστραλία που οραματιζόμουν στη διάρκεια κάθε εξορίας και η οποία με τραβούσε πίσω, συνειδητοποιώ πως ήταν πάντα ένα τοπίο χωρίς ανθρώπους.
[....]
Η χρονιά μου με τον Κλεμ και τη Μάργκαρετ ήταν κατά πολύ πιο ευχάριστη από την προηγούμενη στο Ανταμίναμπι. Τους είχα επισκεφθεί ως παιδί. Οι γονείς μου με έβαζαν στο τρένο στον Κεντρικό Σταθμό του Σίδνεϊ, υπό την επίσημη επιτήρηση του σιδηροδρομικού υπευθύνου, αλλά με όλων των ειδών τις επιπρόσθετες οδηγίες, σε περίπτωση που δεν εκτελούσε το καθήκον του. Περνούσα την ημέρα στο Μάιτλαντ με τις αδερφές της γιαγιάς μου, στα σπιτάκια τους που έμοιαζαν με τόσα άλλα, καφετιά, με φουσκωμένο ξύλο και με μιαν αυλή στο πίσω μέρος όπου την ηλιοψημένη ιλύ από τις πλημμύρες τη σκίαζε σπασμωδικά ένα πιπερόδεντρο. Το απόγευμα, η θεία Λούσι, που μισούσε τους καθολικούς ιρλανδικής καταγωγής, με έπαιρνε με το ατμοκίνητο τραμ για το Νιούκαστλ, όπου επισκεπτόμασταν ένα συγγενή, έναν ιεράρxη της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Το βράδυ, αυτές οι αδερφές της γιαγιάς μου με έβαζαν στο τρένο που πήγαινε βόρεια, πάλι με προειδοποιήσεις, σε περίπτωση που ο σίδηροδρομικός υπεύθυνος παραμελούσε τις ευθύνες του. Το πιο τρομακτικό μέρος της εκστρατείας ήταν όταν αλλάζαμε τρένα στο Ναράμπρι κάτω από τ' άστρα. Μετά απ' αυτό, το ταξίδι ήταν άνετο μέσω της αυγής, ένα αέναο σκόνης και ψευδαίσθησης, με αγριοπέπονα να στολίζουν τις άκρες των γραμμών. Στον Σιδηροδρομικό Κόμβο Μπάρεν γευματίζαμε τρώγοντας σκληρό αρνίσιο κρέας με αλευρώδη ζωμό κρέατος. Κατόπιν φτάναμε στο Γουόλγκετ, πάντα καθυστερημένοι. Ο μελαμψός, δικτατορικός θείος μου με συναντούσε με τον τετράτροxο μόνιππο. Εγώ ένιωθα εξίσου περήφανος, όπως κι αυτός, και όταν πλησιάζαμε στα περίxωρα της πόλης μού επέτρεπε να πάρω τα ηνία και να οδηγώ. Ήταν η στιγμή που έφτανα στο αποκορύφωμα της δόξας μου.

Πάτρικ Γουάιτ

Μετάφραση: Γιάννης Βασιλακάκος

από το βιβλίο Πάτρικ Γουάιτ, Ψεγάδια στον καθρέφτη
Εκδόσεις: τυπωθήτω, 2008

*
Φωτ: του Peter Andrews από το outimage.net
To Εμπορικό Κέντρο του Σίδνεϋ (CBD) και ο σιδηροδρομικός
σταθμός με το ρολόι.

42. Pablo Neruda: Ίσλα Νέγρα

67

Του Νότου η μπόρα πέφτει πάνω απ' την Ίσλα Νέγρα
σα μια σταγόνα μόνη, διάφανη κι όλο βάρος,
τα κρύα του φύλλα ανοίγει να τη δεχτεί το πέλαγο,
κι η γη το υγρό μαθαίνει μιας κούπας πεπρωμένο.

Σ' ένα φιλί σου δώσ' μου, ψυχή μου, το γλυφό
νερό των τελευταίων μηνών, το μέλι της στεριάς,
την ευωδιά που μούσκεψαν χιλιάδες χείλη τ' ουρανού,
της θάλασσας την άγια υπομονή το χειμώνα.

Κάποιος μάς κράζει, ανοίγουν μοναχές τους οι πόρτες,
με τα τζάμια η βροχή βουερά κουβεντιάζει,
κατεβαίνει ο ουρανός αγγίζοντας τις ρίζες,

κι έτσι υφαίνει ξεϋφαίνει το ουράνιο δίχτυ η μέρα
με χρόνο, αλάτι, ψίθυρους, κατεβάσματα, δρόμους,
μια γυναίκα, έναν άντρα, το χειμώνα στη γη.

* * *

19

Ενώ ο μέγας αφρός της Ίσλα Νέγρα,
το άλας, ο ήλιος, στο κύμα σε μουσκεύουν,
εγώ παρατηρώ τα έργα της σφήκας,
ενέχυρο στου κόσμου της το μέλι.

Πάει κι έρχεται ζυγιάζοντας το ξανθό πέταγμά της
σαν να κυλούσε απάνω σ' ένα αόρατο σύρμα
του χορού την κομψότητα, της μέσης της τη δίψα
και τους φόνους που κάνει το φθονερό κεντρί της.

Πετρέλαιο και νεράντζι φτιάχνουν το ουράνιο τόξο της,
ψάχνει σαν αεροπλάνο μες στα χόρτα,
με σούσουρο σταχιού πετάει και χάνεται,

ενώ βγαίνεις εσύ γυμνή απ' το κύμα,
και στον κόσμο επιστρέφεις γεμάτη αλάτι κι ήλιο,
άγαλμα αστραφτερό, σπαθί της άμμου.

Πάμπλο Νερούδα

Μετάφραση: Ηλίας Ματθαίου

από το βιβλίο Πάμπλο Νερούδα, Εκατό ερωτικά σονέτα
Εκδόσεις: Γνώση, 2001
*
Φωτ: astronomy.swin.edu.au
Το σπίτι του Πάμπλο Νερούδα στην Ίσλα Νέγρα, μια παραθαλάσσια
περιοχή της Χιλής, 45 χιλιόμετρα νοτίως του Βαλπαραΐσο.

41. Jorge Luis Borges: Μπουένος Άιρες

Μπουένος Άιρες

Τι είναι το Μπουένος Άιρες;
Είναι η πλατεία Μαΐου όπου επιστρέφουν κουρασμένοι κι ευτυχισμένοι άντρες που τριγυρνούσαν πολεμώντας σε μια ολόκληρη ήπειρο.
Είναι ο τεράστιος λαβύρινθος, τα φώτα, που απλώνονται έτσι όπως χαμηλώνει το αεροπλάνο και από κάτω του οι ταράτσες, οι αυλές, τα πεζοδρόμια, τα απλά πράγματα.
Είναι ο τοίχος του νεκροταφείου Ρεκολέτα, όπου έστησαν κι εκτέλεσαν κάποιον μου πρόγονο.
Είναι ένα μεγάλο δέντρο στην οδό Χουνίν που, δίχως να το ξέρει, μας δίνει ίσκιο και δροσιά.
Είναι ένας δρόμος μακρύς με χαμηλά σπιτάκια, που σβήνει κι ομορφαίνει μες στο δειλινό.
Είναι η Νότια Προβλήτα, εκεί που σαλπάρανε έναν καιρό ο Κρόνος και ο Κόσμος.
Είναι το πεζοδρόμιο στην οδό Κιντάνα, όπου ο πατέρας μου, που ήταν τυφλός, έκλαψε όταν είδε τα πανάρχαια άστρα.
Είναι μια πόρτα με αριθμό, που πίσω της πέρασα ακίνητος δέκα μερόνυχτα μες στο σκοτάδι, δέκα μερόνυχτα που τώρα πια στη μνήμη μου δεν είναι ούτε μια στιγμή.
[....]
Είναι, μέσα στην άδεια νύχτα, κάποια γωνιά του Όνσε, όπου ο Μασεδόνιο Φερνάντες, πεθαμένος τώρα πια, μου εξηγούσε πως ο θάνατος είναι μια πλάνη.
Φτάνει ως εδώ' αυτά είναι πράγματα εντελώς προσωπικά, είναι ακριβώς αυτά που είναι, για να 'ναι και το Μπουένος Άιρες μαζί.
Το Μπουένος Άιρες είναι ο παραδίπλα δρόμος, εκείνος που δεν πέρασα ποτέ, είναι τα βάθη τα κρυφά της κάθε γειτονιάς, είναι οι μεσαυλές, είναι αυτό που κρύβουν οι προσόψεις, είναι ο εχθρός μου, αν έχω εχθρό, είναι αυτός που δεν τ' αρέσουνε οι στίxοι μου (ούτε κι εμένα δεν μ' αρέσουν), εκείνο το απόμερο βιβλιοπωλείο που ίσως μπήκαμε καμιά φορά και τώρα το 'xουμε ξεxάσει, είναι αυτή η γοητεία ενός τραγουδιού παλιού, που κάποιος έξω το σιγοσφυρίζει και δεν μπορείς αμέσως να το θυμηθείς κι όμως κάπου σ' αγγίζει, είναι αυτό που χάθηκε κι εκείνο που θα 'ρθεί, είναι αυτό που βρίσκεται μακριά, αυτό που ανήκει σ' άλλους, κάτι που στρίβει τη γωνιά, η γειτονιά μας που δεν είναι ούτε δική σου ούτε δική μου, εκείνο που δεν ξέρουμε κι εκείνο που αγαπάμε.

Χόρχε Λουίς Μπόρχες

Μετάφραση: Δημήτρης Καλοκύρης

από το βιβλίο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Το εγκώμιο της σκιάς
Εκδόσεις: ύψιλον, 1999

*
Φωτ: last.fm
Η Λεωφόρος της 9ης Ιουλίου στο Μπουένος Άιρες

40. Federico García Lorca: Κούβα

Ο ποιητής φτάνει στην Αβάνα
Στον Don Fernando Ortiz

Νέγρικο τραγούδι στην Κούβα

Όταν θα 'ρθει το φεγγάρι τ' ολόγιομο θα πάω στο Σαντιάγο της Κούβας,
θα πάω στο Σαντιάγο μεσ' σ' ένα αμάξι από μαύρο νερό.
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Θα τραγουδούν οι στέγες από φοινικόκλαδα.
θα πάω στο Σαντιάγο.
Όταν ο φοίνικας θα θέλει να 'ναι πελαργός,
θα πάω στο Σαντιάγο.
Όταν θα θέλει μέδουσα να 'ναι η μπανανιά,
θα πάω στο Σαντιάγο.
Θα πάω στο Σαντιάγο
με το ξανθό κεφάλι του Φονσέκα.
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Και με του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας το ρόδο
θα πάω στο Σαντιάγο.
Χάρτινη θάλασσα κι ασήμι νομισμάτων,
θα πάω στο Σαντιάγο.
Ω Κούβα! Ω ρυθμέ στεγνής σποράς!
θα πάω στο Σαντιάγο.
Ω ζώνη ζεστή και ξύλινη σταγόνα!
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Άρπα από ζωντανούς δέντρων κορμούς. Καΐμάν. Καπνόφυτου λουλούδι.
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Πάντα μου το 'λεγα πως θενά πάω στο Σαντιάγο
πάνω σ' ένα αμάξι από μαύρο νερό.
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Αέρι κι αλκοόλ στους τροχούς,
θα πάω στο Σαντιάγο.
Κοράλι μου μέσ' στο σκοτάδι,
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Η θάλασσα πνιγμένη μεσ' στην άμμο,
θα πάω στο Σαντιάγο.
Λευκή ζεστασιά. Νεκρέ καρπέ.
Θα πάω στο Σαντιάγο.
Ω βοδινή φρεσκάδα στις φυτείες των καλαμιών!
Ω Κούβα! Ω καμπύλη αναστεναγμού και λάσπης!
θα πάω στο Σαντιάγο.

Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα

Απόδοση: Κώστας Ζαρούκας

από το βιβλίο Λόρκα, Σκόρπια Ποιήματα σε παρουσίαση
και επιμέλεια Έλλης Αλεξίου
Εκδόσεις: Μέρμηγκας, 1975

*
Φωτ: liorkaridi.com
Santiago de Cuba, η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας
της Κούβας, στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού.