98. Διδώ Σωτηρίου: Σμύρνη

H Σμύρνη

Ώρες ολόκληρες τριγύριζα μέσα στα μπεζεστένια και στα σοκάκια της Σμύρνης, ίσαμε που με βρήκε η νύχτα. Εργάτες με μακριά ραβδιά ανάβανε τα φανάρια του γκαζιού. Ομορφοστολισμένες κυράδες κατεβαίνανε με τις καρότσες τους για τις Λέσχες, τα προβέγγερα και τις "γιαβάν σουπέδες". Κοπέλες ξεντεκολτεδιασμένες, μελαψές και πεταχτές σεργιανούσανε, γελούσανε, κορτάρανε. Ζευγάρια εύθυμα αγοράζανε λουλούδια. Στα καφενεία παίζανε μουσικές, τραγουδούσανε πολιτάκια και γκαρσόνια πηγαινοφέρνανε δίσκους με καραφάκια και μεζέδες. Η προκυμαία μοσχοβολούσε ούζο, αγγουράκι, τηγανητό κρέας και θαλασσινά. Μασουλίζανε οι καθιστοί και οι σουλατσαδόροι, σπόρους, τσεμπλεμπούδες, παγωμένα αμύγδαλα, λιμπινάρια, και και γλασσάδες και ζαχαρωτα και γλειφιτσούρια.

Τα σπίτια, ακόμα και στους απόμακρους μαχαλάδες, ανοιχτά, συντροφεμένα. Στις πόρτες καθισμένες φαμελιές είχαν στρωμένο εύθυμο λακιρντί. Δεν μου 'κανε καρδιά να πάω για ύπνο. Είχα μόλις γνωριστεί με τη Σμύρνη και μου φαινότανε πως γεννήθηκα κι έζησα εδώ τα δεκάξι χρόνια της ζωής μου. Όταν έπεσα να κοιμηθώ, στριφογύριζα και της μίλαγα σαν ερωτευμένος. "Είσαι όμορφη, το ξέρεις; Είσαι πολύ όμορφη!"

Από Το Δέντρο - τχ. 53/54
Ιούνιος 1990
*
Φωτ: compete-youth.eu

97. Ιωσήφ Νονεσβίλι: Σιγνάχι

Όποιος δεν είδε

Το Σιγνάχι αν δεν έχεις δει
-Τις γέρικες σκεπές ο ήλιος να χαϊδεύει-
Μην πεις πως ξέρεις του Καχέτι της γητειές
Την πόλη μου με μάγια που στολίζουν.

Αν κάτω απ' τα κάστρα τα ψηλά ποτέ
Δεν ξάπλωσες αποσταμένος
Αν το δροσερό αεράκι που φυσάει απ' τ' Αλαζάνι
Δεν σ' έσφιξε στην αγκαλιά του
Αν πάνω στο Γκομπόρι δεν είδες
Να πλαταγίζουνε τα λάβαρα σύννεφα -
Δεν ξέρεις πως ο τόπος αυτός
Είναι ο κήπος του ονείρου.

Αν δίπλα στο μύλο του Σιγνάχι
Νύχτες λευκές δεν γνώρισες
Αν δεν σε ξύπνησαν στο Γκομπόρι
Αυλοί από πορτοκαλένιο ήλιο
Το φασιανό αν δεν ξέρεις
Και του αγριόγαλου τη φωνή -
Μην πεις πως ξέρεις
Της πατρίδας μου το φως.

Εάν δεν είδες τις επάλξεις
Στόχοι από χτυπήματα σημαδεμένοι
Εκεί όπου ζουν ακόμη
Των προγόνων μας οι ανίκητες ψυχές
Τους δρόμους πλεγμένους στα μπαλκόνια
Τα σταφύλια που η ευωδιά τους γεμίζει το κεφάλι
Μην πεις πως γνωρίζεις του Καχέτι
Ολάκερη τη χάρη.

Το Σιγνάχι αν δεν έχεις δει
-Τις γέρικες σκεπές ο ήλιος να χαϊδεύει-
Μην πεις πως ξέρεις του Καχέτι τις γητειές
Την πόλη μου με μάγια που στολίζουν.
1967

Iosif Noneshvili (იოსებ ნონეშვილი)

Μετάφραση: Άνι Τσικοβάνι
Απόδοση στα ελληνικά: Δημήτρης Νόλλας

από το βιβλίο Ανθολογία Γεωργιανής Ποίησης
Εκδόσεις: Καστανιώτη, 2002
*
Φωτ: flickr.com by Valeri Elashvili
Δρόμος της μικρής πόλης Σιγνάχι (Signagkhi) της Γεωργίας.
Ανατολικά στην περιοχή Καχέτι, προς τα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν.

96. Κονσταντίν Παουστόφσκι: Εφραίμοφ

Ο Γέρος με την τριμμένη χλαίνη

Στη Ρωσία υπάρχουν χιλιάδες χωριά, χωμένα μέσα στους κάμπους και τις λόχμες. Χιλιάδες χωριά αφανή, άγνωστα, σαν τον γκρίζο ουρανό, σαν τα χωριατόπαιδα με τ' άσπρα κεφάλια. Αυτά τα παιδιά όταν συναντάνε έναν άγνωστο, πάντα στέκουν με κατεβασμένο το κεφάλι, όταν όμως σηκώνουν τα μάτια, βλέπεις να λάμπει σ' αυτά μια τέτοια ευκολοπιστία, που σε πονάει η καρδιά.

Πολύ σπάνια ανάμεσα στα χωριά Σοσνόβι, Νίκολσκι και Γκορέλι Ντβόρικι υπάρχουν χωριά με αξιοσημείωτη και καμιά φορά με ασυνήθιστη ονομασία, όπως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην περιοχή του Ταμπόφσκ ή το Κολίμπελκι κάπου κοντά στο Οστρογκόζ. Φαίνεται πάντα ότι τα χωριά που έχουν τέτοιες εκπληκτικές ονομασίες συνδέονται απαραίτητα με ενδιαφέρουσες ιστορίες, απ' όπου προήλθαν και οι ονομασίες τους. Αυτή τη γνώμη είχα κι εγώ πριν γνωρίσω καλά τη χωριάτικη Ρωσία. Αργότερα, με τα χρόνια, που μου έλαχε να γνωρίσω καλύτερα τη χώρα, πείστηκα ότι σχεδόν δεν υπάρχει χωριό - ακόμα και το πιο απομακρυσμένο - που να μην έχει τις υπέροχες ιστορίες του και τους θαυμάσιους ανθρώπους του.

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα περίχωρα της μικρής πόλης Εφραίμοφ στη σημερινή περιοχή της Τούλας - αυτής της πόλης που, σύμφωνα με τα λόγια του Τσέχοφ, ήταν η απόκεντρη πόλη της Ρωσίας. Τι λογής χωριά έπρεπε να υπάρχουν γύρω απ' αυτή τη μικρή πόλη!

Από πρώτη ματιά ήταν πράγματι έτσι, Μόνο από πρώτη ματιά.

Το 1924 έμεινα όλο το καλοκαίρι κοντά στην πόλη Εφραίμοφ, στο χωριουδάκι Μπόγκοβο. Η επανάσταση έκλεινε εφτά χρόνια από τη νίκη της, όμως οι εξωτερικές αλλαγές δεν ήταν και τόσο πολλές. Τα ίδια περιφραγμένα χωράφια που οι αγρότες καλλιεργούσαν βρίζα, χωρισμένα το ένα από το άλλο, που τα χτυπούσε ο δυνατός αέρας. Τα ίδια παιδάκια με τα ξεθωριασμένα και λερωμένα σκουφάκια που τα τσιμπούσαν οι μύγες. Στις μέρες της αγοράς γύρω από τα κάρα συγκεντρώνονταν οι γυναίκες και τραγουδούσαν λυπητερά τραγούδια. Και βούιζε δυνατά το μικρό ποταμάκι Κράσιβι Μέτσα κοντά στο σαπισμένο υδατοφράκτη.

Στο Μπόκοβο έμαθα ότι πολύ κοντά στο χωριό Εφραίμοφ διατηρείται το αγρόκτημα του πατέρα του Λέρμοντοφ, όπου στους σκασμένους τοίχους του σπιτιού είναι αναρτημένη η σκονισμένη ρεντιγκότα του ποιητή. Λέγεται ότι ο Λέρμοντοφ, πηγαίνοντας εξορία στον Καύκασο σταμάτησε για λίγο στον πατέρα του. Έμαθα ότι στις όχθες του Κράσιβι Μέτσα κυνηγούσε ο Ιβάν Σεργκέγιεβιτς Τουργκένιεφ και επισκεπτόταν συχνά το Εφραίμοφ ο Τσέχωφ και ο Μπούνιν.

Konstantin Georgiyevich Paustovsky
(Константин Георгиевич Паустовский)
Μετάφραση: Αλέκος Κουτσούκαλης

από το βιβλίο Ανθολογία Σοβιετικού ΔιηγήματοςΕκδόσεις: Γνώση, 1986
*
Φωτ: photopolygon.ru
Εφραίμοφ, στην περιφέρεια Τούλα της Ρωσίας

95. Νίκος Κάσδαγλης: Ιαπωνία

Η Μαρία περιηγείται τη μητρόπολη των νερών

Η Μαρία πηδούσε ανάλαφρη στα βράχια που σκαρφάλωναν τη ράχη πέρα από τα καλλιεργημένα χωράφια. Πίσω τους, μακριά, οι ουρανοξύστες κι ο γυαλιστερός δρόμος με τα μικροσκοπικά αυτοκίνητα. Από τόσο μακριά δε μοιάζανε βιαστικά.

Ο Γάλλος την άρπαξε από το χέρι.
- Διάβολε! είπε λαχανιασμένος. Νόμιζα πως θα σε πρόφταινα.
- Δεν αξίζει να προσπαθήσεις;
- Είσαι ανάλαφρη σαν ηλιαχτίδα! ο ήλιος παίζει στα μαλλιά σου.
- Θέλω να δω το Φούτζι. Πίσω από τούτη την κορφή. Θα φανεί, είμαι σίγουρη.
- Εγώ είμαι σίγουρος πως έχω λαχανιάσει.

Πήρε την κοπέλα στην αγκαλιά του και τη φίλησε, και κείνη δέχτηκε το φιλί με μάτια κλειστά και μια έκφραση ευτυχισμένη στο πρόσωπο. Μα όταν τ' αγόρι έγινε απαιτητικό, του ξέφυγε γελώντας.
- Το κάθε τι στην ώρα του. Τώρα θέλω να σκαρφαλώσω σε τούτη την κορφή. Δε θα μου κάμεις το χατίρι;

Ξαναπήραν τον ανήφορο, τ' αγόρι προχώρησε μπροστά και βοηθούσε τη Μαρία στις δύσκολες μεριές, κι η κοπέλα δεχόταν τη βοήθεια μ' όλη τη σβελτάδα της, κι αντιγύριζε την τρυφεράδα που της έδειχνε.

Στην κορφή σταθήκαν αγκαλιασμένοι. Πέρα μακριά, χαμένη στην απόσταση, φαινότανε μια άσπρη σκούφια. Δεν έμοιαζε ν' ακουμπάει στη γη, σαν σύννεφο. Από μακριά το βουνό μπερδευότανε με τον ουρανό, ξεχώριζε μόνο η χιονισμένη κορυφή.

Η Μαρία χτύπησε τα χέρια.
- Είναι το Φούτζι! Κοίταξε, όμορφο που είναι!
- Εσύ είσαι όμορφη.

Του χαμογέλασε.

Από το βιβλίο Η Μαρία περιηγείται τη μητρόπολη των νερών
Εκδόσεις: Κέδρος, 1982
*
Φωτ: giantbomb.com
Tο βουνό Φούτζι (Φουτζιγιάμα), το μεγαλύτερο
της Ιαπωνίας (3,776 μ.), 100 χλμ. νοτιοδυτικά
του Τόκυο. Βουνό με ενεργό ηφαίστειο.